Các phương pháp bảo trì, bảo dưỡng cho cẩu RTG (cẩu giàn bánh lốp) phổ biến hiện nay

Có rất nhiều các phương pháp, chiến lược bảo trì, bảo dưỡng khác nhau cho dòng cẩu RTG và tùy theo nhu cầu, điều kiện và tính chất của các cẩu RTG mà sẽ có phương án phối hợp nhiều phương pháp bảo trì phù hợp để tối ưu hóa lợi nhuận.

Bảo Trì, bảo dưỡng Khắc Phục (Corrective Maintenance),

Bảo Trì, bảo dưỡng Phòng Ngừa (Preventive Maintenance)

Bảo Trì, bảo dưỡng Dự Đoán (Predictive Maintenance)

Mỗi phương pháp bảo trì đều có các ưu – nhược điểm riêng và áp dụng cho các mục đích khác nhau. Để áp dụng hợp lý phương pháp nào cho chiến lược bảo trì của mình, đòi hỏi doanh nghiệp cần hiểu rõ chi tiết các phương pháp, máy móc trang thiết bị đang vận hành và áp dụng hiệu quả phù hợp với các đặc điểm cụ thể của thiết bị, tài sản của mình.

Bảo Trì Khắc Phục (Corrective Maintenance)

Là các hoạt động khắc phục sự cố khi cẩu RTG hư hỏng đột ngột hoặc các lỗi tiềm ẩn được phát hiện trong quá trình bảo trì, bảo dưỡng định kỳ mà không có bất kỳ một kế hoạch bảo trì nào được lập trước đây.

Lợi ích:

Không cần lên kế hoạch phức tạp do hoạt động bảo trì, bảo dưỡng này chỉ xảy ra khi lắp mới, thay thế thiết bị hư hỏng cho cẩu RTG

Có thể sử dụng quy chế mua sắm để hạn chế các thủ tục phát sinh dựa theo tính chất khẩn cấp của tình huống

Quy trình đơn giản hơn vì chỉ thực hiện khi có sự cố xảy ra, không cần phải lên kế hoạch, lập dự toán… Do tính chất bị động của phương pháp này

Bất lợi:

Lợi ích mang tính ngắn hạn vì phương pháp này áp dụng trong tình trạng cảng và đội ngũ kỹ thuật bị động trước công tác bảo trì, bảo dưỡng cẩu RTG

Cẩu RTG có thể là một trang thiết bị siêu trường, siêu trọng cả về tổng thể lẫn các bộ phận chi tiết, do đó nếu thiếu kế hoạch bảo trì, bảo dưỡng cụ thể thì việc huy động nhân lực, trang thiết bị, vật tư phục vụ việc bảo trì, bảo dưỡng sẽ tốn rất kém có thể lên đến 7-8 lần so với bảo trì, bảo dưỡng có kế hoạch.

Đồng thời cẩu RTG là một thiết bị quan trọng của cảng, được coi là một biểu tượng của cảng hiện đại nhờ khả năng làm hàng mạnh mẽ và khả năng tối ứu hóa không gian cho cảng nên nếu hỏng hóc xảy ra có thể gây ảnh hưởng ít nhiều đến chuỗi vận chuyển hàng hóa toàn cầu vì gần như không có một thiết bị thay thế nào khác có thể xử lý nhiệm vụ của cẩu RTG trong cảng.

Bảo Trì Phòng Ngừa (Preventive Maintenance)

Là hoạt động kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa được lên kế hoạch và thực hiện định kỳ theo từng chủng loại thiết bị, đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định, giảm thiểu hư hỏng và thời gian dừng máy, tránh ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành.

Lợi ích:

Nâng cao tuổi thọ của cẩu RTG: Khi xây dựng và tuân thủ kế hoạch bảo trì định kỳ, cẩu RTG có thể vận hành rất ổn định, ít xảy ra những lỗi nghiêm trọng và thời gian dừng khai thác sẽ được giảm xuống tối thiểu;

Giảm tiêu thụ nhiên liệu và năng lượng: Việc vệ sinh, tra dầu mỡ, thay thế phụ tùng, v.v., thực hiện định kỳ giúp cho cẩu RTG hoạt động hiệu quả với hiệu suất tốt nhất, giúp cải thiện việc tiêu thu nhiên liệu và năng lượng cho cẩu;

Giảm thiểu thời gian dừng máy: Với việc lập kế hoạch bảo trì định kỳ hiệu quả, doanh nghiệp có thể tối ưu thời gian dừng máy để thực hiện công việc một cách phù hợp và khoa học, tránh thời gian dừng cẩu RTG không cần thiết và không làm ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất của cảng;

Chủ động trong công tác chuẩn bị: Cẩu RTG là một loại cẩu đặc thù cho ngành vận tải biển do đó phụ tùng, trang thiết bị thay thế của dòng cẩu này một số mã hàng sẽ không có sẵn trên thị trường do đó việc thực hiện theo kế hoạch sẽ giúp cảng chủ động trong nguồn cung vật tư, phụ tùng cũng như chủ động trong việc huy động người từ đó đảm bảo việc bảo trì, bảo dưỡng được diễn ra nhanh chóng, hiệu quả hơn

Đảm bảo an toàn trong vận hành cẩu RTG: Tai nạn lao động có thể xảy ra khi cẩu RTG gặp sự cố đột ngột, việc giảm sự cố đột xuất có thể xảy ra giúp giảm phần nào nguy cơ gây mất an toàn lao động khi khai tác cẩu;

Giảm chi phí cho cảng: Sự cố chắc chắn xảy ra nếu cảng chỉ dựa vào phương pháp bảo trì khắc phục, việc hư hỏng đột ngột có thể làm gián đoạn hoạt động sản xuất – kinh doanh; làm mất hình ảnh trước mắt khách hàng và hãng tàu cũng như khiến chi phí bảo trì, bảo dưỡng tăng rất cao;

Chủ động trong việc tạo ra các chu kỳ bảo dưỡng: Sự cố có thể diễn ra là điều không thể tránh khỏi nhưng có thể căn cứ vào những thông số vận hành của từng cẩu, thời gian cẩu phục vụ, biểu đồ cường độ hoạt động của cẩu, chu kỳ thời tiết nơi cẩu vận hành…. Có được những thông số này cảng có thể hoàn toàn chủ động trong việc xây dựng kế hoạch bảo trì, bảo dưỡng tối ưu nhất, rút ngắn thời gian – chi phí bảo dưỡng tổng thể nhưng vẫn đảm bảo sự cố được giảm tối đa.

Điển hình như cảng Tân Cảng Cát Lái qua việc quan sát, ghi chú và phối hợp với lái cẩu RTG đã phát hiện một số quy luật hỏng hóc, báo lỗi của cẩu RTG từ đó có biện pháp điều chỉnh chu kỳ bảo dưỡng cho phù hợp, đó là giảm tần suất bảo dưỡng một số thiết bị điện tử; cảm biến vào mùa nắng và tăng cường tần suất bảo dưỡng vào mùa mưa. Mùa nắng nhân sự sẽ được điều chuyển thực hiện những công tác bảo dưỡng lớn thay thế. Điều này đã hạn chế được tình trạng cẩu báo lỗi, ngừng hoạt đông giữa chừng và tối ưu hóa được chi phí bảo trì, bảo dưỡng tổng thế cho cẩu RTG.

Trên thực tế, đây là phương pháp bảo trì phù hợp nhất với mọi doanh nghiệp nói chung và với cảng nói riêng đang lập chiến lược bảo trì, bảo dưỡng cho cẩu RTG.

Bất lợi:

Cần lực lượng nhân sự đông đảo: Mặc dù làm theo kế hoạch và có thể điều động nhân lực một cách hợp lý nhưng nhân sự để đảo bảo công tác bảo trì cho cẩu RTG vẫn cần rất nhiều công do đặc thù trang thiết; phụ tùng nặng và công kềnh cũng như vị trí các cẩu nằm rải rác nên việc tập kết; di chuyển nhân lực và phụ tùng, thực hiện công tác bảo trì, bảo dưỡng cũng sẽ tốn rất nhiều thời gian do đó vẫn cần một lực lượng nhân lực tương đối đông đảo;

Sai khác giữa – khuyến nghị nhà sản xuất – kế hoạch – thực tế: Điều này xảy ra do đặc thù khai thác ở nơi sản xuất trang thiết bị và nơi sử dụng trang thiết bị là khác nhau, do đó điểm tới hạn của vật tư; phụ tùng của cẩu RTG cũng khác nhau khiến kế hoạch bảo dưỡng, bảo trì cho từng cẩu ở từng cảng cùng cần được điều chỉnh sao cho sát với thực tế – điều này cần thời gian và tiền bạc để có được một lịch bảo trì, bảo dưỡng tối ưu nhất.

Chưa khai thác tiệm cận vòng đời thật của vật tư, phụ tùng: vật tư và phụ tùng xảy ra hỏng hóc ảnh hưởng đến vận hành của cẩu RTG thông thường là do đã đến điểm tới hạn của nó tuyến tính theo thời gian, sản lượng khai thác hoặc/ và do biến ngẫu nhiên ảnh hưởng. Thông thường do không thể dự báo gần chính xác thời điểm xảy ra hỏng hóc và để đảm bảo máy móc vận hành ổn định thì thời gian thay thế phụ tùng sẽ ngắn hơn thời gian phụ tùng đạt điểm tới hạn thực, muốn rủi ro xảy ra sự cố càng thấp thì thời gian thay thế phụ tùng sẽ càng ngắn, điều này vô hình chung gây lãng phí cả về nhân lực lẫn tài lực của cảng;

Bảo Trì Dự Đoán (Predeictive Maintenance)

Là hoạt động theo dõi thông số hoạt động theo thời gian thực, thông qua các thiết bị đo, cảm biến giám sát tình trạng của thiết bị, tài sản. Hoạt động này có thể ghi nhận và đưa ra những cảnh báo, dự đoán khi các thông số hoạt động của thiết bị, tài sản có xu hướng sai lệch so với thông số tiêu chuẩn, từ đó có hành động sửa chữa, khắc phục để giảm thiểu hư hỏng của thiết bị.

Lợi ích:

Giảm chi phí sửa chữa, khắc phục sự cố: Việc xử lý sự cố khi hư hỏng đột ngột chiếm chi phí rất cao trong công tác đảm bảo kỹ thuật cho cẩu RTG. Khi có khả năng dự báo cẩu RTG đang có chiều hướng hư hỏng cảng sẽ có được sự chủ động trong công tác huy động vật tư và nhân lực phục vụ công tác bảo trì, sửa chữa trước khi sự cố và hỏng hóc xảy ra;

Giảm chi phí thay mới thiết bị: Với việc giám sát và đưa ra hành động khắc phục, thay thế phụ tùng kịp thời cho cẩu sẽ giúp cảng tiết kiệm được một khoản đáng kể so với việc phải thay thế phù tùng định kỳ để đảm bảo cẩu vận hành ổn định;

Tăng năng suất hoạt động thiết bị: với việc kịp thời phát hiện các rủi ro, kịp thời đưa ra các phương án xử lý, cho phép cảng biển tận dụng tối đa hiệu quả khai thác của cẩu RTG, cắt giảm thời gian bảo trì, sửa chữa cả đột xuất lẫn theo kế hoạch;

Cải thiện sự an toàn cho cán bộ vận hành: Từ việc ghi nhận và phân tích dữ liệu thông qua bảo trì dự đoán, doanh nghiệp có thể đánh giá các rủi ro, mối nguy, điều kiện làm việc của cán bộ vận hành, để đưa ra các hành động thích hợp nâng cao sức khỏe, sự an toàn của nhân viên;

Giảm chi phí nhân sự: với bảo trì dự đoán, sẽ ít cần phải duy trì một lực lượng nhân sự đông đảo phục vụ công tác kiểm tra và thay thế phụ tùng, vật tư đình kỳ. Vì giờ đây khi có dấu hiệu hỏng hóc, phụ tùng sắp đạt điểm tới hạn thì nhân sự sẽ được điều động theo kế hoạch tiến hành công tác bảo trì, thay thế phụ tùng cho cẩu RTG;

Có thể nói bảo trì dự đoán là phương pháp bảo trì hiện đại nhất mà thế giới đang áp dụng, cùng với tiến bộ trong công nghệ cảm biến; AI và máy học, máy móc ngày càng có khả năng dự đoán chính xác thời điểm có thể xảy ra hỏng hóc của phụ tùng, vật tư và trang bị đảm bảo doanh nghiệp nói chung và cảng biến ứng dụng phương pháp này nói riêng nắm được thế chủ động trong công tác bảo trì, giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian bảo trì và chi phí vận hành tổng thể của doanh nghiệp.

Bất lợi:

Chi phí đầu tư ban đầu lớn, chưa có nhiều doanh nghiệp, cảng biển ở Việt Nam ứng dụng để chia sẻ kinh nghiệm

Đối với nền kinh tế ở Việt Nam, một nền kinh tế thâm dụng lao động thì đầu tư công nghệ quá hiện đại có thể khiến chi phí tổng thể tăng chứ không giảm như kỳ vọng do để vận hành được hệ thống báo trì hiện đại sẽ vẫn cần duy trì lực lượng lao động có trình độ chuyên môn cao và chuyên gia để khắc phục khi hệ thống bảo trì dự đoán bị lỗi và khi sự cố phát sinh đồng thời ngoài dự đoán và trên nhiều cẩu thì vẫn cần một lực lượng lao động đông đảo để khắc phục khẩn cấp.

Kinh nghiệm của công ty cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Tân Cảng trong công tác bảo trì, bảo dưỡng cho cẩu ứng dụng các phương pháp trên đó là tìm thời gian tối ưu cho công tác bảo dưỡng, bảo trì định kỳ của từng loại vật tư, phụ tùng cho cẩu RTG phù hợp với điều kiện khai thác ở cảng biển Việt Nam.

Duy trì bảo trì định kỳ nhưng ứng dụng thêm bảo trì dự đoán cho một số mã vật tư, phụ tùng nhất định ít hoặc không gây ảnh hưởng đến quá trình khai thác của cẩu RTG.